جزیره آشوراده : تزئین کننده شمال ایران

جزیره آشوراده تنها جزیره ایران در دریای خزر و بخش ارزشمندی از پناهگاه حیات وحش میانکاله در شمال ایران است که سهم زیادی از تنوع زیستی کشور را دارد. در این مقاله از سایتِ توریسم ، قصد داریم تا این جزیره ی فوق العاده را از تمامی لحاظ بررسی کنیم .

موقعیت

سطح جزیره آشوراده ۸۰۰ هکتار‌ است و در منتهی الیه شرقی شبه جزیره میانکاله در شهرستان بهشهر استان مازندران ایران واقع شده است ، این جزیره با بندر ترکمن ۳ کیلومتر و با گرگان ۲۳ کیلومتر فاصله دارد.

همینطور از طریق این لینک نیز میتوانید موقعیت دقیق این جزیره را مشاهده بنمایید .

زیستگاه

جزیره ای که در تابستان با آتش سوزی های متعدد و سوء استفاده های فراوان دچار کم و کاستی های زیادی در منابع طبیعی آن شده است. قلب تپنده میانکاله از اجرای پروژه های گردشگری، فرهنگی و آموزشی همراه با ساخت و سازهای ریز و درشت بر پیکره حساس خود رنج می برد.

زیستگاه غنی و منحصر به فرد دریای خزر مربوط به این جزیره است ، جریان آب و رسوبات طبیعی به پشتوانه این جزیره که مانند یک سد عمل می کند قسمتی از خزر را به زیستگاه تکثیر منحصر به فرد و مهم برخی از گونه های دریایی تبدیل کرده است. به دلیل تنوع زیستی غنی، این منطقه یکی از معدود زیستگاه های باقی مانده از فوک خزری در خطر انقراض، کوچکترین فوک جهان است.

خلیج گرگان توسط کنوانسیون رامسر برای حفاظت و استفاده پایدار از تالاب ها، با شناخت کارکردهای اساسی اکولوژیکی تالاب ها و ارزش اقتصادی، فرهنگی، علمی و تفریحی آنها همراه با تالاب میانکاله تعیین شد. این خلیج و منطقه اطراف آن به عنوان یک مجموعه زیست محیطی با ارزش در جهان شناخته شده است که علاوه بر حفظ چرخه حیات دریایی، تأثیر مستقیمی بر معیشت جوامع محلی داشته است

چگونه به جزیره آشوراده سفر کنیم

از طریق جزیره ترکمن می توان به جزیره آشوراده رسید. اگر می خواهید با ماشین شخصی خود به سفر و بازدید از این جاذبه شگفت انگیز بروید، باید ماشین خود را در بندرترکمن بگذارید و از قایق برای عبور از دریا به جزیره آشوراده استفاده کنید. در سفر به این جزیره می توانید از گشت و گذار در بازار محلی، تپه های شنی آشوراده و تماشای شکار ماهیان خاویاری لذت زیادی ببرید.

گفتنی است حدود نیمی از خاویار  ایران از سواحل آشوراده شکار می شود. پس از بازگشت از جزیره، بازدید از بازار محلی بندرترکمن به شدت توصیه می شود. بهترین زمان بازدید از این جاذبه در فصل بهار تا اوایل پاییز است. به دلیل دمای معتدل مکان ویژه ای برای بوم گردی در استان گلستان است. اگرچه در نوار سبز شمالی واقع شده است، اما دارای اکوسیستم مناطق خشک تر است. به دلیل وزش بادهای مداوم، هوا هرگز آنقدر اشباع نمی شود که احساس سردی کنید.

گیاهان و جانوران

در سال ۱۹۷۵ آشوراده به عنوان یکی از اولین مناطق زیستی کره زمین معرفی و به ثبت رسید.این جزیره پوشیده از بوته های تمشک، خار ، درختان انار و زیستگاه گونه های حیات وحش از جمله شغال، روباه، خرگوش و میزبان انواع پرندگان بومی و مهاجر در طول سال است.

گراز وحشی و گونه‌هایی از اسب‌های وحشی که آب شور می‌نوشند و عمر بسیار کوتاهی دارند نیز در این جزیره زندگی میکنند.  این جزیره یک مقصد چشمگیر برای تماشای پرندگان است که انواع گونه های پرندگان مانند   اردک ماهی خوار (چشم طلایی معمولی و مرگوس)، پلیکان، فلامینگو و باکلان، قرقاول معمولی، کبک و قو را به نمایش می گذارد.

خاک جزیره ماسه‌ای است که زمین حاصلخیز برای رشد درختان انار ترش و بوته‌های تمشک است که سرپناهی برای شغال‌ها فراهم می‌کند. تپه های شنی جزیره نتیجه بادهای تند و خاک بدون رس است و با جهت شرقی-غربی بادها همسو هستند ، پوشش چمنی بر روی زمین از گسترش بیشتر ماسه ها جلوگیری می کند. اسناد تاریخی از نخل خرما، پنبه و نیشکر در جزیره صحبت می کنند، اما اکنون به جز درختان میوه در حیاط خانه های قدیمی، گیاه کشاورزی دیگری وجود ندارد.

تاریخ

در اسناد تاریخی آشوراده به عنوان مجمع الجزایری شامل سه جزیره شناخته می شد، اما دو جزیره کوچکتر در نوک شرقی به تدریج زیر آب رفتند. عده ای بر این باورند که کلمه آشوراده به معنای شکارگاه یا مرتع است و گمانه زنی های تاریخی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه آشوراده مکانی بوده است که یکی از پادشاهان خوارزمیان (۱۰۷۷-۱۲۳۱) پس از شکست در زمان حمله مغول به ایران از آنجا گریخته است.

یکی از بناهای تاریخی آشوراده، خرابه‌های قلعه‌های صفوی است که هنوز باقی مانده است. آشوراده شکارگاه سلطنتی در عصر صفویه (۱۵۰۱-۱۷۳۶) بوده است. “قلعه روسیه”، “خانه وزیر روسیه” و “کلیسای چوبی” یادگاری از حمله روسها به ایران در سال ۱۸۳۷ است. با وجود مقاومت ایران، این جزیره در سال ۱۸۳۷ توسط نیروهای روسیه اشغال شدارتش روسیه یک پست نظامی در جزیره ایجاد کرد و چند دهه در آنجا باقی ماند.

در زمان محمدشاه، روسها در جزیره قلعه و بناهای تجاری و مسکونی ساختند. در آن زمان ساکنان جزیره عمدتاً روسی بودند، اما در نهایت پس از فروپاشی دولت تزار آنها را تخلیه کردند. اشغال جزیره توسط ایرانیان از دهه ۱۹۵۰ آغاز شد، زمانی که سازمان شیلات در آن تأسیسات ایجاد کرد. در دوران پهلوی (۱۹۲۵-۱۹۷۹) از قلعه روسیه به عنوان پاسگاه استفاده می شد که اکنون بخش های زیادی از آن ویران شده است. آشوراده قبل از بالا آمدن سطح دریا در سال ۱۹۹۳ حدود ۳۰۰ خانواده با جمعیتی حدود ۱۰۰۰ نفر را در خود جای داده بود. اکنون فقط ماهیگیران باقی مانده اند.

جاذبه ها

دو ساختمان تاریخی در جزیره باقی مانده است: قلعه روسی و خانه قدیمی مشاور روسی.

آشوراده یکی از مناطق اصلی صید ماهیان خاویاری است، گونه ای که خاویار تهیه می کند. بیش از ۴۰ درصد خاویار ایران در نزدیکی جزیره آشوراده تولید می شود و گردشگران اغلب مجذوب فرآیند ماهیگیری هستند ، اسکله ها و ماهیگیری ها قطعا ارزش دیدن را دارند.

تغییرات آینده

کمبود امکانات گردشگری یکی از اولین مواردی است که توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می کند. شاید به همین دلیل است که مسئولان ایران وعده دادند که زیرساخت های گردشگری آشوراده با برنامه ریزی برای تبدیل این جزیره به قطب گردشگری بهبود می یابد.

رئیس جمهور کشور گفت: با توجه به اینکه گلستان از پتانسیل های گردشگری فراوانی برخوردار است، نشست ها و گفت و گوها برای تبدیل شبه جزیره میانکاله به یک مرکز بزرگ گردشگری در جریان است. در این جلسات، اداره محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران (ICHHTO) حضور داشتند و دیدگاه ها را به اشتراک گذاشته است مسعود سلطانی فر رئیس ICHHTO گفت: موانع توسعه صنعت گردشگری آشوراده پس از دهه ها برطرف شده است. اکنون زمینه مساعدی برای سرمایه گذاری در پروژه های گردشگری وجود دارد و به زودی آشوراده روزهای بهتری را شاهد خواهد بود.