دیر گغارد در ۷ مایلی گارنی قرار دارد . آن در حدود قرن چهارم تأسیس شده است اما تاریخ بنای فعلی به قرنهای دوازدهم و سیزدهم بر می گردد. بر طبق افسا باستانی، سرنیزه افسانه ای که در مسیح فرو رفته است به دیر گغارد آورده شده است. این کلیسا در واقع بخشی از کوه مجاور است که تراشیده شده و در میان صخره‌ها و دره‌ای زیبا احاطه شده است (دو بخش درونی و بیرونی کوه). دیوارهای خاچکارهای (صلیب تراشیده شده از سنگ) حیرت انگیزی را در قسمت بیرونی دیوارهای دیر حفر شده، خواهند دید.
بخاطر ساختارهای غاری، در گذشته های دور آن صومعه آیری وانک نامیده شده است. اما . بر اساس روایات، آن در سالهای آغازین اعلام دین مسیحیت به عنوان دین رسمی در ارمنستان (اوایل قرن چهارم میلادی) بنا نهاده شده است. صومعه گقارت ازمهمترین مراکز معنوی و فرهنگی ارمنستان در قرون وسطی بوده است که در آن علاوه بر ساختارهای عبادی، مدرسه کلیسایی، کتابخانه، محل تالیف کتب خطی، و حجره‌های متعددی که در دل صخره حفره شده‌اند، برای سکونت راهبه‌ها وجود داشت.
در سمت غرب و خارج از باروهای این صومعه باستانی برجای مانده، کلیسای کوچکی قرار دارد که به اندازه نصف در دل صخره حفر شده و کتیبه‌های اهدایی از قرون دوازدهم و سیزدهم بر روی دیوارهای آن حکاکی شده است. در قرن سیزدهم مجموعی اصلی صومعه ایجاد شده است که شامل کلیسای اصلی (کاتوقیکه)، ایوان مجاور، دو کلیسای حفر شده در دل صخره، آرامگاه و خانه کلیسایی و حجره‌هایی در اندازه‌های مختلف می‌شود. همه اینها از سمت شمال توسط صخره‌های عمودی و بلند احاطه شده است و از طرفین دیگر توسط باروهایی سنگی احاطه شده است. بعدها (قرن هفدهم) در مجاورت باروها، ساختمان‌های مختلف اقتصادی و مسکونی ساخته شده است.
طبق کتیبه موجود بر بالای ورودی غربی، کلیسای اصلی در سال ۱۲۱۵ در روزگار خاندان زاکاریان بنا شده است. سبک داخلی آن از ویژگی‌های هنر معماری قرون دوازدهم و سیزدهم می‌باشد. به خصوص ساق گنبد و دروازه ورودی جنوبی از تزئیناتی غنی برخوردارند. ایوان کلیسای کاتوقیکه در سالهای ۱۲۲۵- ۱۲۱۵ میلادی ساخته شده است.
دوره دوم ساخت و ساز گقارت که دوره مهمتر نیز می‌باشد، از اواسط قرن سیزدهم شروع می‌شود، وقتی پس از خرید صومعه توسط پروش حاکم (Prosh) از خاندان زاکاریان ها، او به ساخت بناهای حجاری شده در دل صخره مبادرت کرد. گقارت در بین ساختمان‌های ایجاد شده در دل صخره در جهان جایگاه به خصوصی دارد. در مجاورت کلیسای اصلی در ارتفاعات مختلف صخره شمالی، گروهی کامل از سازه‌های معماری که هم ارزش با هنر ساختمانسازی روی زمین می‌باشند، حفر شده است و در پایین آن دو کلیسای نه چندان بزرگ و یک ایوان و در بالا آرامگاه و خانه کلیسایی ستونی قرار دارند. کلیسای اول که در شمال غرب ایوان کلیسای اصلی قرار دارد، از دهه ۳۰ قرن سیزدهم تا سال ۱۲۵۰ میلادی ساخته شده است. کلمه “گالدزاگ” – نام معمار کلیسا – بر روی مربعی که حامل گنبد می‌باشد، حکاکی شده است. در سال ۱۲۸۳ دومین کلیسا و ایوان آن در دل صخره حفر شده و ایجاد گردید و احتمالا ایوان آرامگاه اجدادی خاندان “پروشیان” بوده است. بین طاقهای کمانی ایجاد شده در راستای محور ورودی ایوان، سر گاو نر کنده‌کاری شده است که دو شیر در زنجیر را نگه می‌دارد. کمی پایین‌تر از آن، عقابی با بالهای گسترده و گوسفندی در چنگال‌هایش به تصویر کشیده شده است. گمان می‌رود که آن علامت اجدادی خاندان “پروشیان” می‌باشد. کلیسای دوم به سبک “تالارهای گنبددار” تعلق دارد. چه دیوارهای کلیسا و چه دیوارهای ایوان پوشیده از نقش برجسته‌های کنده‌کاری شده است (نقش برجسته تصور آدمی، پرندگان، بافت‌هایی با جنبه‌های مختلف هندسی و گیاهی). در سال ۱۲۸۸ میلادی در بالای صخره آرامگاه-خانه کلیسایی– “پاپاک” فرزند “پروش” حاکم (Prosh) و همسر او “روزوکان” ساخته شده است. صلیب‌سنگ‌های متعددی با حجاری‌های زیبا و حجره‌های حفری شده در دل صخره در اطراف صومعه وجود دارند.بعضی از غارها نیز اهمیت دفاعی داشته‌اند و به اسامی قهرمان‌های مردمی نامیده شده‌اند. مورخ “مخیتار آیریوانی” در قرن سیزدهم در اینجا زندگی کرده است.
همچنین شما می توانید داخل کلیسای جامع اصلی که در سال ۱٢۱۵ ساخته شده است، شمع روشن کنید. هنگامی که در گقارت هستید روبانهای گره زده شده بر روی درختهای اطراف رودخانه و صخره های با اثرات خون قربانی شده ها را ملاحظه می کنید. روبانهای گره زده شده نمایانگر آرزوها هستند. صخره های مخصوص قربانی وقتی که شخصی گوسفند یا مرغی برای قربانی کردن می آورد، مورد استفاده قرار می گیرد.این ها سنت های مسیحی نیستند آنها به دوران باستان بر می گردند. وقتی که ارامنه تحت تأثیر ایرانیان و دین زرتشتیان قرار داشتند. ما مطمئن هستیم که شما با زیبایی طبیعت اطراف متحیر می شوید.
ارسال دیدگاه